Shtëpia Botuese “Milosao” hodhi në qarkullim përmbledhjen “Rapsodi të një poeme arbëreshe” të mbledhur nga i madhi Jeronim de Rada dhe të përshtatur në shqipen e sotme nga Agim Mato. Libri me 200 faqe shoqërohet me një hyrje të profesor Sadik Bejkos të titulluar “Rapsoditë arbëreshe-një realitet artistik përherë i gjallë”, ku analizon disa nga baladat më madhore të trashëgimisë kulturore arbëreshe, që bënë shumë poetë e studiues të kohës në të cilën u botuan, të vlerësojnë në maksimum këtë trashëgimi. Në fund të librit botohet studimi shterues prej pesëdhjetë faqesh i studiuesit të njohur nga Kosova, profesor Anton Nikë Berisha. Qysh në hyrje të studimit ai citon revistën “Melusine” të Parisit (1884), ku midis të tjerash thuhet: “Një origjinalitet mahnitës, një shprehje që nuk ekziston më veçse te popuj që kanë një jetë epike ose që së paku, për traditë, poezia e tyre i shërben epopesë”. Antoni vë në dukje rëndësinë që kanë këto rapsodi në tërë kulturën shqiptare në përgjithësi, analizon disa mendime të De Radës në studimin e tij “Mbi parimet e estetikës”, prek çështje që zënë fill nga epoka homerike deri te mistifikimi letrar, analizon aspekte të origjinalitetit të këngëve, veçoritë kuptimore, formësore dhe artistike, botën tematiko-motivore, rrëfimin epik dhe rrëfimin lirik, situatat metaforike etj. Këngët e përshtatura në shqipen e sotme ruajnë freskinë dhe origjinalitetin, duke bërë që të përjetohen nga të gjithë brezat e lexuesve tërë kodet morale të popullit tonë, të ruajtura në shekuj.
U lind në vitin 1814 në Maki të Kalabrisë, mësimet e para i kreu në kolegjin e Shën Adrianit të Shën Mitri Koronës. Më 1834 shkoi për të studiuar drejtësi në Napoli, ku mori pjesë gjallërisht në lëvizjen politike dhe kulturore të kohës. Më 1848 nxori të parën gazetë shqiptare “L’Albanese d’Italia”, në të cilën shprehu pikëpamjet e tij për ngjarjet e kohës. Pas dështimit të revolucionit më 1848 e mbylli gazetën dhe i zhgënjyer u tërhoq në fshatin e tij të lindjes deri në fillim të viteve 60 të shek. XIX. Duke nisur nga v. 1861, në jetën e De Radës nisi një fazë e re, kur ai shfaqet si një nga figurat më në zë të Rilindjes sonë Kombëtare. Pas traktatit Parimet e estetikës (Principi di estetica, 1861) botoi veprat lashtësia e kombit shqiptar (“Antichità della nazione albanase”, 1864) dhe Rapsodi të një poeme arbëreshe (“Rapsodie d’un poema albanese”, 1866), që luajtën një rol të rëndësishëm për propagandimin e çështjes kombëtare shqiptare. Hyri në korrespondencë me patriotët shqiptarë dhe me personalitetet kulturore europiane, dashamirë të Shqipërisë, ndoqi me interes të gjallë ngjarjet në Shqipëri. Më 1878 përkrahu Lidhjen Shqiptare të Prizrenit dhe ngriti zërin kundër gjymtimit tokësor të Shqipërisë. Një ndihmesë të çmuar çështjes kombëtare i dha me revistën “Flamuri Arbrit”, që botoi në vitet 1883-1885. Në “Testamentin politik” (1902) shprehu optimizmin në të ardhmen e Shqipërisë dhe pakënaqësinë e tij ndaj politikës imperialiste të Italisë ndaj atdheut të të parëve.
Marre nga mapo.al